مدیریت ژاپنی، نکته ناب نوزدهم- سیستم کانبان

اجرای سیستم سوپر مارکت باعث شد که ما به فکر توسعه این روش بیافتیم. در سیستم سوپرمارکتی می‌بایستی نسبت به تأمین مجدد اقلام مصرف شده اقدام کرد. کانبان برگه‌ای بود که مشخص می‌کرد چه چیزی به چه مقدار مورد نیاز است. در تهیه اطلاعات این برگه شرایط متنوعی مثل نظیر زمان انجام عملیات، زمان‌های انتظار، زمان‌های تعویض قالب، حداقل اقتصادی هر بچ تولیدی و سایر موارد مورد استفاده قرار می‌گرفت. بنابراین این برگه‌ها به شدت میزان تولیدمازاد پای خط را کم می‌کرد، دستگاه‌های تولید مازاد را خاموش کرده و زمان‌های بیکاری پرسنل را مشخص می‌ساخت تا در کاری دیگر به کار گرفته شود.

پس از مدتی برای کاهش بیشتر هر بچ تولیدی تصمیم به افزایش بهره وری در زمان آماده‌سازی و یا تعویض قالب هر دستگاه گرفته شد. هدف این کار زمان آماده‌سازی صفر یا در حد قابل چشم پوشی تعیین شد.

باید اعتراف کنم در آن زمان هیچ کس زیر بار اجرای چنین ایده ناباورانه‌ای نمی‌رفت. مدیران اجرایی به دلیل شرایط متفاوت این ایده با آنچه قبلاً وجود داشت چندان از آن پشتیبانی نمی‌کردند. مدیران ارشد در اجرایی بودن آن تردید داشتند ولی آنچه موجب موفقیت این ایده شد جرات آقای تویودا به عنوان بالاترین فرد شرکت در عملی شدن این سیستم بود. با تجربه‌ای که من در کار در شرکت‌های مختلف داشته‌ام به جرات می‌توانم بگویم هیچ شرکتی اجازه چنین ریسک بزرگی را نمی‌دهد ولی آقای تویودا این کار را کرد و از منافع این کار پیش از سایر رقبای خود برخوردار شد.

با شوک نفتی سال 1975 همه فهمیدند که دیگر زمان تولید انبوه در بچ‌های بزرگ پایان یافته و به دنبال راه حلی می‌گشتند که سال‌ها قبل تویوتا آنرا کشف و جزء سیستم تولید خود کرده بود.

JIT راه را برای کانبان باز کرد.

یکی از خصوصیاتی که در خون من هست نگاه کردن به قضیه از سویی فرای سوی عمومی است و در بچه گی بابت این کار بسیار نکوهش شده‌ام اما امروزه می‌توان فهمید که روش من صحیح بوده است.

سیستم کانبان اولین بار در دهه 50 توسط من به کار‌گیری شد ولی بکار‌گیری یکپارچه آن در یک کارخانه کامل تا سال 1962 به طول انجامید. وقتی که ما در اجرای این سیستم به مشکل خوردیم من فهمیدم که باید این سیستم در مجموعه سازندگان نیز جاری شود و ما مقداری وقفه در کار ایجاد نموده تا در سازندگان نیز کانبان را اجرا کنیم و سپس به راه خود در تویوتا ادامه دادیم.

محمد نجارکریمی 

دکتری عالی مدیریت کسب‌وکار

مدیر ژاپنی ایران