مدیریت ژاپنی، نکته ناب سی‌ام- 5S بنیان بهبود بهره وری و افزایش کیفیت

برای انجام هر کاری ابتدا باید منظم باشید. در فرهنگ ژاپنی به این کار 5S می‌گویند. ( در اسلام نیز خداوند پس از توصیه به تقوی بلافاصله نظم را تأکید می‌نماید ).

این کار پنج مرحله دارد که مرحله اول SEIRI به معنای دور ریختن آنچه نیاز ندارید است. مرحله دوم SEITON به معنای ایجاد نظم و ترتیب در آن چیز‌هایی است که مورد نیاز است. برای مدیریت کردن گمبا و SEIKETSU ( مرتب کردن همه چیز ) به این 2S اولیه نیاز داریم. اگر در جایی این دو اصل اول رعایت نشد به اجرای مدیریت گمبا در آن محل شک کنید. ممکن است در یک جایی بهبودی هم داشته باشند ولی چون بی‌نظمی حاکم است این بهبود خود را نشان نمی‌دهد.

SEIRI به هر چیزی اطلاق می‌گردد. حتی وقتی که شما نیرویی را لازم ندارید باید از دست آن راحت شوید. این حالت وقتی که شما فروشی ندارید، وقتی نیاز به تولید اضافه ندارید و هر چیز دیگری را نیز صدق می‌کند. اگر شما هر چیزی را در انبار نگه دارید به این دلیل که شما برای تولید آن زحمت کشیده‌اید نمی‌توانید ادعا کنید که نظم و ترتیب را رعایت کرده‌اید. قبل از هر چیز شما باید مشخص کنید چه چیزی بدرد شما می‌خورد.

SEITON یعنی سیستمی در چیدمان و جانمایی که دسترسی به هرچیزی در آن بسیار ساده و آسان و در کمترین زمان ممکن باشد.

منظور از انجام این کار، استفاده خیلی زیاد از رنگ و زیبا‌سازی نیست بلکه دسترسی آسان به چیز‌های مورد نیاز است.

در مرحله بعد SEISOU یعنی پاکیزگی با نگاه بازرسی مد نظر است.

مرحله بعد ما باید با SEIKETSU به مرتب کردن و استاندارد کردن همه چیز بپردازیم.

در تویوتا مشاهده شد که این چهار S به اندازه کافی راه گشا نیست و بنابراین در ادامه یک S دیگر به نام SHITSUKE یا انضباط فردی اضافه شد.

باید به یاد داشت که جارو کردن محیطی که پرسنل آن روحیه خوبی ندارند چندان راهگشا نخواهد بود. آنچه اینجا مد نظر می‌باشد این است که محیط کار بهبود یافته و کارکنان احساس خوبی از کار کردن در آن محیط داشته باشند.

S آخر به این منظور اضافه شد که بدانیم انضباط به معنای تعلیم و تربیت است و مفهومی غنی دارد. اگر به این موضوع توجه نشود محیط کار ولنگار خواهد شد.

محمد نجارکریمی 

دکتری عالی مدیریت کسب‌وکار

مدیر ژاپنی ایران