مهر
مدیریت کارخانه با مدیریت ژاپنی, مقالات آموزشی
تیم سازی در مدیریت ژاپنی
فرهنگ کار در کشور ژاپن بسیار فراتر از کار کردن صرف است. فرهنگ کاری و سازمانی در ژاپن مملو از کارگران چند مهارته، به اشتراک گذاری اطلاعات و مهم‌تر از همه، کار تیمی است. کار گروهی در فرهنگ ژاپنی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تیم سازی در مدیریت ژاپنی مفهومی بسیار جامع و پربار است. اگرچه در کشورهای پیشرفته غربی نیز مفهوم تیم سازی وجود دارد، تیم‌سازی در ژاپن فعالیتی مستمر و یک امر بدیهی است: همکاران اغلب امور غیر شغلی و غیر کاری را نیز را با هم به‌عنوان یک گروه انجام می‌دهند! مانند صرف ناهار یا نوشیدنی. در ژاپن این اعتقاد وجود دارد که انجام فعالیت‌های غیر کاری مشترک، منجر به تقویت پیوندهای تیمی و تسهیل فرآیند تیم سازی می‌شود. در این مقاله درباره اصول تشکیل و اداره تیم‌ها در مدیریت ژاپنی صحبت خواهیم کرد.
اصل اعتماد در تیم سازی در مدیریت ژاپنی
اعتماد، تکیه بر اعتقادات ما نسبت به یکدیگر است. در زبان ژاپنی، کلمه اعتماد (信頼) ترکیبی از افعال “باور کردن” (信じる) و “تکیه کردن” (頼る) است. یعنی من به توانایی شما برای انجام کاری اعتقاد دارم و به این توانایی برای انجام کارها تکیه می‌کنم.
اگر بخواهیم واقعاً برای اعتماد در یک تیم ارزش قائل شویم، هر عضو باید به هر عضو دیگر ایمان داشته باشد. به عنوان یک فرد، هر شخص باید بفهمد سایر اعضا چه انتظاراتی از او دارند و سخت تلاش کند تا آن انتظارات را برآورده کند. سطح پایین اعتماد در بین همکاران می‌تواند نشانه خطرناکی از فروپاشی تیم باشد. اعتماد ارتباط نزدیکی با اصطلاحی دارد که امروزه با نام «ایمنی روان‌شناختی» شناخته می‌شود. این عبارت معنای اعتماد را گسترش می‌دهد. ایمنی روان‌شناختی نه تنها اتکا به همکاران برای دستیابی به اهداف، بلکه احساس راحتی برای دریافت و ارائه بازخورد و انتقاد را نیز شامل می‌شود. اعتماد در تیم سازی در مدیریت ژاپنی از اهمیت زیادی برخوردار است. در سیستم تیم سازی ژاپنی اعضا به توانایی یکدیگر برای انجام کارها اعتماد دارند و انتظارات یکدیگر را برآورده می‌سازند. همچنین در مواقع لزوم از ارائه بازخورد، انتقادات و پیشنهادات و پذیرش آن از سوی یکدیگر استقبال می‌کنند.
استقلال در تیم سازی در مدیریت ژاپنی
دومین اصل پس از اعتماد، استقلال در تیم سازی در مدیریت ژاپنی است. تیم‌هایی که مرحله اول، یعنی اعتمادسازی را پشت سر می‌گذارند، باید به طور موثر نقش‌ها و مسئولیت‌ها را به اشتراک بگذارند. این تقسیم وظایف مستلزم استقلال است – به این معنا که تک تک اعضا باید مهارت‌ها و شیوه خاص خود را برای انجام وظایف خود به طور مستقل و مسئولانه داشته باشند. اجرای قوانین و خط‌مشی‌هایی که مبتنی بر اصول خودمختاری است، به ایجاد فرهنگ سازمانی مبتنی بر ارتباطات باز، صادقانه و شفاف کمک می‌کند. فرهنگی که در زبان ژاپنی کومئی‌سیدای (公明正大) نامیده می‌شود. این واژه ترکیبی از چهار کاراکتر ژاپنی برای ههمه (公) ، واضح (明)، صادق (正) و بزرگ (大) است. به عبارت دیگر، ما باید تلاش کنیم تا افکار و اعمال خود را علنی کنیم. تا به اندازه کافی واضح و شفاف و قابل درک برای عموم باشد. همچنین باید صادقانه به واقعیت موضوعات پرداخته و آن‌ها را با صدایی بلند بگوییم تا همه دست اندرکاران بشنوند. در فرهنگ کومیزیدایی، بیشترین توجه به اشتراک‌گذاری اطلاعات است. اشتراک گذاری اطلاعات به نعنای دانستن این است که:
- “چه کسی باید چه کاری را انجام دهد”.
- “چه کسی می‌تواند چه کاری را انجام دهد”.
- چه کسی می‌خواهد چه کاری را انجام دهد”.
هویت تیم در تیم سازی در مدیریت ژاپنی
شناسایی هویت تیم بسیار آسان است. اما تعریف آن تا حدودی سخت است. هویت تیم اغلب یک احساس است. یک راه خوب برای تفکر دقیق‌تر در مورد هویت تیم، از طریق مفهومی به نام «همسویی» است. زمانی که اعضای تیم شما حول یک ایده، هدف و یا مجموعه ای از اصول یا ارزش‌ها متحد می‌شوند با یکدیگر همسو هستند. همسویی حول این مفاهیم اساس ایجاد و یک هویت تیمی را تشکیل می‌دهد که فرد و تیم را فرا می‌گیرد. همسویی چرخه‌ای مثبت ایجاد می‌کند و منجر به احساس بیشتر هویت تیمی می‌شود که به نوبه خود باعث تقویت یک تیم می‌گردد. بنابراین هویت تیم نباید به عنوان یک مفهوم ثابت در نظر گرفته شود و می‌تواند به طور مداوم در حال تکامل باشد. هویت تیم در تیم سازی در مدیریت ژاپنی از اولین نکاتی است که باید مد نظر قرار بگیرد. زیرا تیم سازی بدون همسویی اعضا حو محود یک چشم انداز مشترک امکان پذیر نیست.
شناخت در تیم سازی در مدیریت ژاپنی
وقتی اعضای تیم به یکدیگر اعتماد می‌کنند، احساس امنیت می‌کنند که به نوبه خود می تواند منجر به افزایش بهره‌وری شود. با این حال، اعتماد دارای جنبه‌های منفی نیز است که اغلب نادیده گرفته می‌شوند. اگر به طریق خاصی به یک شخص اعتماد کنید، ممکن است مجبور شود تلاش زیادی برای تغییر رفتارش صرفاً برای ارضای انتظارات شما انجام دهد. به عبارت دیگر، ممکن است مجبور شود شخصیت خود را تغییر دهد تا لایق اعتماد شما باشد. عدم انجام این کار می‌تواند عواقب شدیدی را از نظر حرفه‌ای و عاطفی برای او به همراه داشته باشد. اغلب به ما می‌گویند که فداکاری برای یک هدف بزرگ خوب و نشانه وفاداری است – اما از خود گذشتگی نشان می‌دهد که در نحوه عملکرد یک تیم مشکلی وجود دارد. ممکن است از خودگذشتگی در کسب‌وکارهای نوپا لازم باشد، اما در نهایت باید به عنوان نشانه‌ای از اختلال عملکرد در شرکت تلقی شود. نه به عنوان ابزاری برای ایجاد اعتماد و وفاداری. راه حل مناسب برای حل مشکلات ناشی از اعتماد بیش از حد، بدست آوردن شناخت از یکدیگر است. وقتی برای شناخت یکدیگر ارزش قائل شوید، از نقاط قوت و ضعف یکدیگر، آرزوها و انگیزه‌های یکدیگر آگاه می‌شوید. همچنین با این کار فاصله بین اعضا را کاهش می‌دهید بدون اینکه بار بی‌رویه توقعات بیش از حد را بر دوش دیگران قرار دهید. کومیزیدای همه ما را به درک تفاوت‌های ذاتی هر فرد سوق می‌دهد. همچنین از آن تفاوت‌ها به عنوان مرزی استفاده می‌کند که تعیین می‌کند ما از یکدیگر چه انتظاری داریم. مدیریت مهارت کارکنان ابزاری است که در ایجاد این مرزها نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. هنگامی که این مرزها تعیین شد و هنگامی که تیم دارای چشم اندازی مشترک باشد، اعضا شروع به احساس امنیت روانی و احساس هدفمندی می‌کنند. امنیت روانی و احساس هدفمندی زیربنای واقعی کار تیمی عالی است. با گذشت زمان، تیم‌هایی که در این محیط غنی و مثبت فعالیت می‌کنند، حس وحدت منحصربه‌فردی را تجربه می‌کنند. بنابراین شناخت در تیم سازی در مدیریت ژاپنی نقش اساسی و بسیار مهمی دارد.
سخن آخر
اهمیت تیم سازی در مدیریت ژاپنی بسیار حیاتی و چشمگیر است. تا جایی که تیم سازی را می‌توان از مهم‌ترین ارکان و ستون‌های مدیریت ژاپنی دانست. مدیریت ژاپنی سبکی بسیار موفق از مدیریت کاربردی کسب و کار است که مورد تقلید بسیاری از سازمان‌های موفق در کشورهای غربی واقع شده. پیروی از اصول مدیریت ژاپنی مانند نحوه تیم سازی می‌تواند کسب و کارهای محتلف را به سمت پیشرفت و موفقیت هدایت کند.
سوالات متداول
- اعتماد در تیم سازی در مدیریت ژاپنی به چه معناست؟
اعتماد به معنای اعتقاد به توانایی یکدیگر و تکیه بر این توانایی‌ها برای رسیدن به اهداف تیمی است.
- مفهوم استقلال در تیم سازی ژاپنی چیست؟
یعنی هر فرد باید بر اساس مهارت‌ها و شیوه‌های خاص خود به انجام وظایف محوله بپردازد.
- هویت گروه در تیم سازی ژاپنی چه معنایی دارد؟
هویت گروه به معنای همسویی است که به سبب دنبال کردن چشم‌انداز و هدف مشترک بین اعضای تیم به وجود می‌آید.
محمد نجارکریمی | دکترای عالی مدیریت کسب و کار – مدیر ژاپنی ایران
