مهر
بیزینس کوچ, مقالات آموزشی
فرهنگ سازمانی در شرکت‌های موفق دنیا
فرهنگ سازمانی عبارت است از رفتارها، ارزش‌ها و باورهای مشترک در بین مدیران و کارکنان یک سازمان. در واقع فرهنگ موضوعی نمادین است و توسط یک شرکت برای متحد کردن کارکنانش استفاده می‌شود. برخی از افراد ممکن است فرهنگ را با ایده‌آل‌ها، مأموریت یا چشم‌اندازی که شرکت برای بازاریابی محصولات خود ترسیم کرده اشتباه بگیرند. در حالی که فرهنگ در شیوه‌های روزمره، باورها و همچنین ارتباطات در یک سازمان نمود می‌یابد. فرهنگ عالی در یک سازمان، کلید توسعه ویژگی‌های لازم برای موفقیت آن است. شرکت‌هایی که فرهنگ‌های سالم دارند، ۱.۵ برابر بیشتر احتمال دارد که رشد درآمدی ۱۵ درصدی یا بیشتر را در طی سه سال تجربه کنند. با وجود این، تنها 31 درصد از رهبران منابع انسانی معتقدند که سازمان‌هایشان فرهنگ مورد نیاز برای هدایت کسب‌وکارهای آینده را دارند. رسیدن به یک فرهنگ قوی سازمانی کار آسانی نیست. از این رو 85 درصد از سازمان‌ها در تغییر فرهنگ خود شکست می‌خورند. در این مقاله به بررسی فرهنگ سازمانی، ارزش‌ها، بایدها و نبایدها در برخی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین شرکت‌های دنیا می‌پردازیم.
ارزش‌ها و فرهنگ سازمانی در شرکت گوگل
فرهنگ سازمانی شرکت گوگل، این کسب و کار را به یکی از شرکت‌های پیشرو در صنعت فناوری آنلاین و دیجیتال تبدیل نموده است. در فرهنگ گوگل کارمندان برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات در سازمان و حمایت از نوآوری تشویق میشوند. نوآوری عاملی است که گوگل را قادر می‌سازد رقابت خود را در برابر سایر کسب‌وکارهای فناوری مانند اپل، فیس‌بوک، سامسونگ، مایکروسافت و توییتر حفظ کند. گوگل از طریق فرهنگ شرکت خود، شایستگی نیروی کار را در رسیدگی به نیازهای مشتریان تضمین می‌کند. شایستگی نیروی کار از طریق اقدامات رسمی، مانند آموزش کارکنان، و از طریق رویکردهای غیر رسمی، مانند رهبری شخصی و توسعه فردی کاربردی بهبود داده می‌شود. این تلاش‌ها برای بهبود مستمر ویژگی‌های فرهنگ Google برای حفظ خلاقیت و نوآوری اعمال میشوند. گوگل همچنین بر اهمیت گشودگی در میان کارکنان، به عنوان راهی برای ترویج طرز فکر نوآورانه متناسب با ماهیت تکنولوژیکی کسب و کار، تاکید می‌کند. در حالت کلی مهم‌ترین ارزش‌ها در فرهنگ شرکت گوگل عبارتند از:
- شادی: شادی الهام بخش خلاقیت است. گوگل این مفهوم را ترویج می‌کند که کارمند شادتر خلاق‌تر و سازنده‌تر است. به همین دلیل، گوگل تلاش می‌کند فضایی ایجاد کند که در آن کارمندان آزادانه خلاقیت خود را تقویت کنند. گوگل افرادی را دارد که تنها تمرکزشان این است که تیم کارمندان خود را راضی نگه‌دارند. در نتیجه، مزایای مازادی را برای کارمندان ارائه می‌کنند. از جمله خدمات بهداشتی و دندان‌پزشکی رایگان، یارانه خودروهای هیبریدی، بازی‌های ویدیویی، استخرهای شنا، پینگ‌پنگ، زمین بازی بزرگسالان، و وعده‌های غذایی رایگان. با اهدای این امتیازات به کارکنان، این شرکت موفق شده است یک محل کار لذت‌بخش و خلاق ایجاد کند. بنابراین، تعادل کامل بین کار و زندگی کارکنان را فراهم می‌کند.
- خودکفایی: کارمندان Google محدود به فضای کاری با نور کم و دیوارهای خاکستری نیستند. در عوض، آن‌ها می توانند در کافه تریا، قسمت‌های استراحت، یا هر جایی که می توانند بهترین عملکرد خود را انجام دهند، کار کنند. بنابراین آن‌ها می‌توانند با خودکفایی کارها را به روش خود انجام دهند.
- تمرین ارتباط باز: گوگل یک ساختار سازمانی مسطح دارد که هر کارمند را تشویق می‌کند تا دیدگاه‌ها و نظرات خود را به اشتراک بگذارد. چنین امکان برقراری ارتباط بین تیم‌ها در هر سطحی را فراهم می‌کند. این بدان معناست که کارکنان سطوح پایین‌تر می‌توانند نگرانی‌ها یا نظرات خود را بدون هیچ مانعی از جانب مدیران خود با مدیرعامل در میان بگذارند.
- هدف و ماموریت قوی: فرهنگ شرکت Google از هدف مشترکی پیروی می‌کند که مستقیم و واضح است – «سازماندهی اطلاعات جهان و در دسترس قرار دادن آن به صورت جهانی و مفید.» چنین مأموریتی، به تیم Google کمک می‌کند تا فرهنگ برجسته‌ای داشته باشد.
- انتقال انعطاف پذیر: گوگل از تحرک درون شرکت پشتیبانی می‌کند تا هر کارمند بتواند روی نقاط ضعف و قوت خود کار کند. مفهوم این است که به اکثر کارمندان شغل دقیقی را که می‌خواهند ارائه دهیم. همچنین به آن‌ها در تعویض موقعیت شغلی کمک کنیم. این یک راه عالی برای حفظ کارمندان است. علاوه بر این، باعث صرفه جویی در هزینه‌های استخدام سازمان می‌شود.
ارزش‌ها و فرهنگ سازمانی در شرکت مایکروسافت
شرکت مایکروسافت یک شرکت نرم‌افزاری مشهور است که حداقل چهار دهه از زمان تأسیس آن در سال 1975 بر این صنعت تسلط داشته است. فرهنگ سازمانی شرکت مایکروسافت با مسئولیت پذیری، نوآوری، پاسخگویی به مشتریان، تنوع و شمول، و طرز فکر مبتنی بر رشد مشخص می‌شود. این فرهنگ کارگران را تشویق می‌کند تا انعطاف‌پذیری را بپذیرند و در عین حال به نیازهای پویایی که در صنعت رایانه ظاهر میشوند، توجه کنند. فرهنگ شرکت مایکروسافت برای افزایش عملکرد و نوآوری قابل توجه مناسب است. به عنوان مثال، این شرکت از کارکنان خود انتظار دارد که استانداردهای کیفیت و همچنین نوآوری را رعایت کنند. در نتیجه این سازمان توانسته است به سطوح بالایی از رقابت در بخش نرم افزار و سخت افزار کامپیوتر دست یابد. مایکروسافت جنبه پاسخگویی به مشتریان را بخش مهمی از فرهنگ خود می‌داند. مایکروسافت برای دستیابی به هدف خود که برآوردن خواسته‌های مشتریان خود است، سیستم‌های یکپارچه‌ای دارد. این سیستم‌ها برای بازخورد مشتریان ارزش ویژه‌ای قائل هستند. ساختار شرکت مایکروسافت متشکل از واحدهایی است که توسط افراد حرفه‌ای با پیشینه‌های مختلف هدایت میشوند. فرهنگ در شرکت مایکروسافت مبتنی بر تعاملات نزدیک کارمند-کارمند و کارگر-کارفرما و انجمن‌های مشترک است که در آن می‌توان به مسائل مختلف رسیدگی کرد. در حقیقت استراتژی کار تیمی می‌تواند مزیت رقابتی مایکروسافت را در برابر رقبایی مانند اپل، گوگل و آی بی ام افزایش دهد. به ویژه زمانی که کارمندان این سازمان ایده‌هایی ارائه می‌دهند که به طور موثر خواسته‌های مشتریان را برآورده می‌کند. برای دستیابی به این هدف، کارمندان مایکروسافت ممکن است نیاز به آموزش بیشتر در مورد توجه بیشتر به بازخورد ارائه شده توسط مشتریان داشته باشند. زیرا بازخورد مشتریان با ارزش‌ترین دارایی برای مشاغل مشهور هستند. فرهنگ پاسخگویی سریع به خواسته های مشتریان جنبه تعالی خدمات و در نتیجه بهره وری را افزایش می‌دهد. ادغام این استراتژی در فرهنگ سازمانی شرکت، تحقق یک ذهنیت رشد را که برای موفقیت بلندمدت شرکت حیاتی است، تقویت می‌کند.
ارزش‌ها و فرهنگ سازمانی در شرکت اپل
تجزیه و تحلیل کسب و کارها نشان می‌دهد که فرهنگ سازمانی شرکت اپل نیروی انسانی را برای حمایت از اهداف استراتژیک شرکت ترغیب می‌کند. مثلا، ویژگی‌های فرهنگی اپل با انگیزه نوآوری، که عامل اصلی تعیین‌کننده رقابت‌پذیری کسب‌وکار در فناوری اطلاعات، خدمات آنلاین، و صنایع الکترونیک مصرفی است، همسو است. فرهنگ، عملیات تحقق مأموریت و چشم‌انداز شرکت اپل را تسهیل می‌کند. اپل دارای فرهنگی مشوق برای نوآوری خلاق است. ویژگی‌های فرهنگی این شرکت بر حفظ سطح بالایی از نوآوری متمرکز است که شامل خلاقیت کارکنان و ذهنیتی است که استانداردها را به چالش می‌کشد. کسب و کار به حمایت و انسجام فرهنگی بستگی دارد که تعیین کننده رقابت و رهبری صنعت است. به ویژه در پرداختن به نوآوری های تهاجمی و سریع فناوری و توسعه محصول. ویژگی‌های اصلی فرهنگ شرکت اپل به شرح زیر است:
- کارکنان درجه 1: فرهنگ اپل با یک سیاست منابع انسانی همراه است که تنها بهترین‌ها را در بازار کار استخدام می‌کند. استیو جابز به اخراج کارمندانی که انتظارات او را برآورده نمی‌کردند، معروف بود. این سنت در زمان تیم کوک نیز ادامه دارد.
- خلاقیت: این ویژگی فرهنگی مربوط به ایجاد ایده‌های جدید است که به بهبود تجارت فناوری و محصولات آن کمک می‌کند. مدیریت اپل از خلاقیت در دانش، مهارت‌ها و توانایی‌های کارکنان حمایت می‌کند. این ویژگی، شرکت را قادر می‌سازد تا از خلاقیت کافی، خصوصا در میان کارکنانی که در فرآیندهای طراحی محصولات الکترونیک شرکت دارند، اطمینان حاصل کند.
- نوآوری: فرهنگ سازمانی اپل از نوآوری سریع پشتیبانی می‌کند. کسب و کارهای فناوری محور اغلب به عنوان یکی از نوآورانه‌ترین شرکت‌ها در جهان ارزیابی میشوند. بر اساس این ویژگی اپل کارکنان خود را آموزش می‌دهد تا از نظر عملکرد فردی و ایده برای توسعه محصول و سایر فرآیندها نوآوری کنند.
- رازداری: رازداری بخشی از استراتژی شرکت اپل برای به حداقل رساندن سرقت اطلاعات اختصاصی یا دارایی‌های معنوی است. مانند طراحی‌های نسل‌های جدید آیفون. همچنین یک رویکرد مدیریت استراتژیک است که شرکت اپل را قادر می‌سازد تا برتری خود را در برابر رقبا به حداکثر برساند. این ویژگی فرهنگی از طریق خط‌مشی‌ها، قوانین و قراردادهای کاری شرکت، که از افشای اطلاعات جلوگیری می‌کند، تقویت می‌شود.
- روحیه جنگندگی با چالش‌ها: فرهنگ شرکت اپل مشوق روحیه جنگندگی است. این ویژگی با استیو جابز و رویکرد مبارزاتی او به رهبری مرتبط است. او به‌طور تصادفی کارمندان را به چالش می‌کشید تا اطمینان حاصل کنند که آنچه برای کار در اپل لازم است را دارند. این فرهنگ چالش‌هایی را به وجود می‌آورد که کارکنان را تشویق می‌کند تا بازده خود را افزایش دهند.
ارزش‌ها، بایدها و نبایدها در شرکت‌های موفق
فرهنگ سازمانی، ارزش‌ها، بایدها و نبایدها در شرکت‌های موفق، مانند اپل، گوگل و مایکروسافت اشتراکات فراوانی دارند. از جمله مهم‌ترین این اشتراکات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توجه زیاد به فرآیند استخدام: توجه فراوان نسبت به فرآیند استخدام جزو بایدهای مدیریت کاربردی کسب و کار در این شرکت‌هاست. در شرکت‌های بزرگ و موفق فرآیندهای دقیقی برای استخدام بهترین‌ها وجود دارد.
- تشویق به نوآوری: نوآوری جزو ارزش‌های اساسی شرکت‌های موفق است. بدون نوآوری این شرکت‌ها نمی‌توانند در فضای رقابتی امروز دوام بیاورند و متحمل شکست خواهند شد.
- تعهد به بهبود: بهبود مستمر یکی از اصول مهم در مدیریت ژاپنی است. این اصل به شدت در شرکت‌های موفق اجرا و پیگیری می‌شود. تعهد به بهبود مستمر از جمله بایدهای هر یک از کارکنان به شمار می‌رود.
- ساختار مسطح سازمانی: شاید مهم‌ترین “نباید” در سازمان‌های بزرگ و موفق، دیدگاه از بالا به پایین و رئیس مرئوس است. روابط و تعاملات اجتماعی در شرکت‌های بزرگ به شکل نزدیک و صمیمانه جریان دارد.
سخن آخر
فرهنگ سازمانی مفهومی است که در موفقیت سازمان‌ها نقش به سزایی را ایفا می‌کند. تا جایی که شاید بتوان مهم‌ترین وجه اشتراک سازمان‌های بزرگ و موفق با سودآوری زیاد را فرهنگ سازمانی خوب و موثر آن‌ها قلمداد کرد. مدیران سازمان‌ها کوچک و بزرگ با الگوبرداری از این فرهنگ‌ها می‌توانند کسب و کار خود را به موفقیت و سودآوری پایدار نزدیک کنند.
سوالات متداول
- فرهنگ سازمانی به چه معناست؟
فرهنگ سازمانی به معنای ارزش‌ها، رفتارها، و باورهای مشترک در بین مدیران و کارکنان یک سازمان است.
- ساختار سازمانی در شرکت های موفق دنیا به چه شکل است؟
ساختار سازمانی در شرکت‌های بزرگ و موفق به شکل مسطح است و روابط نزدیک و متقابل هستند.
- مهم‌ترین ارزش در شرکت های موفق دنیا چیست؟
مهم‌ترین ارزش مشترک در بین شرکت‌های بین‌المللی تشویق نوآوری و خلاقیت است.
محمد نجارکریمی | دکترای عالی مدیریت کسب و کار – مدیر ژاپنی ایران
